Ngày 23-9-1945, Nam Bộ đứng dậy kháng chiến, bắt đầu trang sử vàng oanh liệt “đi trước về sau”. Một người Nam Bộ vừa cầm súng, vừa cầm bút bước vào kháng chiến, để rồi trở thành một nhà chỉ huy quân sự tài ba, một nhà thơ nổi tiếng, được nhân dân yêu quý gọi là “Thi tướng”. Đó là Huỳnh Văn Nghệ, còn gọi là Tám Nghệ (1914-1977).

Tháng 4-2025, gia đình Thiếu tướng Trần Thế Môn (1915-2009), nguyên Chánh án Tòa án Quân sự Trung ương, nguyên Chính ủy Binh chủng Công binh trang trọng tổ chức lễ đón nhận danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân do Chủ tịch nước truy tặng đồng chí. Tại đây, chúng tôi may mắn được gặp một số cựu chiến binh từng có thời gian hoạt động cách mạng và làm việc dưới quyền chỉ huy của đồng chí Trần Thế Môn.

Khởi nghĩa Bắc Sơn (Lạng Sơn) bùng nổ và sau đó, Đội du kích Bắc Sơn ra đời và phát triển thành Trung đội Cứu quốc quân 1, đã gắn liền với phong trào cách mạng ở Bắc Sơn cùng với vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các đồng chí Thường vụ Trung ương, trong đó có đồng chí Trường Chinh, Tổng Bí thư của Đảng.

Trưởng thành từ đơn vị cơ sở, trải qua nhiều thử thách, Thiếu tướng Nguyễn Văn Thiện, Phó tư lệnh Bộ đội Biên phòng (BĐBP) luôn thấu hiểu nhiệm vụ đặc biệt của người lính trinh sát đặc nhiệm. “Chất thép” của vị tướng biên phòng này không chỉ được minh chứng qua những chiến công trong gần 40 năm công tác ở BĐBP mà còn bằng tư duy khoa học, hành động quyết liệt và phong cách làm việc sâu sát, sắc bén...

Thượng tướng Phùng Thế Tài (1920-2014) không chỉ là một vị tướng giàu cá tính, có sự quyết đoán, mưu trí, tầm nhìn xa trông rộng mà còn là vị tướng thực hành với những nhiệm vụ cụ thể, ở các khu vực và thời điểm đặc biệt quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Trong những năm làm công tác giảng dạy, quản lý tại Trường Sĩ quan Lục quân 1 và Học viện Lục quân, Thiếu tướng Nguyễn Hữu Mão luôn quan tâm nghiên cứu, đúc rút kinh nghiệm chiến đấu và vận dụng vào quá trình đào tạo của nhà trường.

Những ngày cuối tháng 8-2024, tôi trong đoàn công tác của Ban liên lạc truyền thống hữu nghị Việt-Lào cơ quan Bộ Quốc phòng sang Nam Lào thăm chiến trường xưa, giao lưu với Bộ CHQS tỉnh, Hiệp hội Cựu chiến binh và Mặt trận Lào xây dựng đất nước tỉnh Attapeu.

Ở tuổi 83, Trung tướng Nguyễn Thành Út, nguyên Bí thư Đảng ủy, Phó tư lệnh về Chính trị Quân khu 5 vẫn mạnh khỏe, nhanh nhẹn và minh mẫn. Ông nói chuyện say sưa về việc xây dựng nền quốc phòng toàn dân, “thế trận lòng dân”, nhất là trên địa bàn Tây Nguyên.

Trung tướng Nguyễn Đức Khiển, nguyên Cục trưởng Cục Tổ chức, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, là người có nhiều ý tưởng đổi mới về công tác tổ chức trong Quân đội, trong đó có việc ứng dụng khoa học, công nghệ để kiểm phiếu bầu tại đại hội Đảng hiệu quả, chính xác, tiết kiệm thời gian...

Trung tướng Đoàn Chương (1927-2010), nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược Quân sự (nay là Viện Chiến lược Quốc phòng), Bộ Quốc phòng không chỉ là một vị tướng trận mạc mà còn là một cán bộ ngoại giao xuất sắc, từng phục vụ phái đoàn Việt Nam tại Hội nghị Paris.